Toeristenindustrie

Het gebruik van olifanten door mensen kent een lange geschiedenis. Al meer dan 4000 jaar geleden begonnen mensen met het vangen, temmen en inzetten van olifanten. Door de eeuwen heen zijn olifanten gebruikt voor oorlogvoering, religieuze en culturele ceremonies en in de houtkapindustrie. Tientallen jaren geleden kwam er een verbod op het kappen van de bossen en werd de toeristenindustrie gepromoot als alternatief voor de houthandel, waardoor veel mahouts overstapten op het aanbieden van olifantenritjes. Helaas bestaat deze praktijk, ondanks toenemende kennis over dierenwelzijn, tot op de dag van vandaag nog steeds. Veel olifanten worden hun hele leven lang uitgebuit om in menselijke behoeften te voorzien.

De waarheid die schuilt achter zogenaamde opvangkampen

Veel van de oudere olifanten die in zogenaamde opvangkampen leven, zijn geen voormalige werkdieren, maar zijn veelal uit het wild gehaald, speciaal voor het toerisme. Babyolifantjes werden, en worden nog steeds, uit het wild gevangen, waarbij hun moeders soms worden gedood. Vervolgens worden deze olifantjes, van vijf maanden tot maximaal twee jaar oud, vastgebonden en dagenlang gemarteld om hun wil te breken, net zo lang tot ze zich volledig onderwerpen aan de bevelen van de mens. Dit proces wordt ‘phajaan’ genoemd. Meer dan de helft van de babyolifanten overleeft dit niet. Degenen die het wel overleven, worden hun hele leven met geweld, angst en ontberingen onder voortdurende menselijke controle gehouden. Deze olifanten leiden tot aan hun dood een ondragelijk bestaan, gebaseerd op angst, ondervoeding en lijden.

Fokken van olifanten in gevangenschap

De afname van Aziatische olifanten in het wild was zo groot dat de populaties in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw uitgeput raakten. Om die reden begon men op grote schaal met het fokken van olifanten in gevangenschap. De lijdensweg en martelingen om ze aan de mens te onderwerpen bleven echter onveranderd. Moederolifanten in gevangenschap leven niet in een matriarchale samenleving met soortgenoten. Ze staan er alleen voor. Geen van hen ziet haar baby opgroeien. Het komt voor dat moederolifanten hun baby na de geboorte doden om hen de lijdensweg te besparen die ze zelf hebben doorgemaakt. Olifanten zijn van nature sociale en intelligente dieren die grote afstanden afleggen en in complexe groepen leven. In gevangenschap zijn ze ernstig beperkt in beweging en sociaal contact, dat vaak leidt tot gedragsproblemen en zeer ernstige gezondheidsklachten.

Toeristische attractie

Hoewel de kampen zich vaak presenteren als opvangcentra of reservaten, is er in werkelijkheid meestal sprake van commerciële exploitatie. Dieren worden ingezet als toeristische attractie en moeten dagelijks ritjes maken, kunstjes uitvoeren of beschikbaar zijn voor foto’s met toeristen. Hun natuurlijke gedrag wordt hierdoor onderdrukt, sociale banden worden verbroken en er is meestal sprake van fysieke en mentale uitputting. Het welzijn van de dieren is in deze setting ondergeschikt aan economisch gewin: opbrengsten uit toerisme wegen zwaarder dan het bieden van een geschikte leefomgeving voor de olifanten die aansluit bij hun natuurlijke behoeften.

Een bron van inkomsten

Eigenaren van kampen met circusshows en olifantenritjes hebben er veel geld voor over om babyolifantjes in hun bezit te krijgen, omdat deze een grote toeristische trekpleister vormen en daarmee een lucratieve bron van inkomsten zijn. In veel van deze kampen wordt daarnaast aan de lopende band gefokt met moederolifanten. Babyolifantjes worden zo jong mogelijk voor veel geld verkocht. De getraumatiseerde moeders staan altijd buiten het bereik van hun baby’s vastgeketend, terwijl hun baby's voortdurend in mensenhanden zijn.

Onschuldig knuffelen met olifanten

Vanuit menselijk oogpunt lijkt het onschuldig om te knuffelen met een weerloos babyolifantje dat op zoek is naar nestwarmte. Maar die warmte horen ze van hun moeder te krijgen, niet van mensen. Door zoveel mogelijk in mensenhanden te zijn, worden de babyolifantjes al op jonge leeftijd voorbereid op de wrede toekomst die hen te wachten staat. Hoe eerder een babyolifantje bij zijn moeder wordt weggehaald, des te sneller er opnieuw met de moeder kan worden gefokt en de cyclus zich herhaalt. Geen van de moederolifanten ziet haar nakomelingen opgroeien. Een tragisch bijkomend feit is dat bij zeer jonge olifantjes de wil sneller te breken is. Dit houdt niets anders in dan het vastbinden, martelen en uithongeren van babyolifantjes, totdat ze zich, uit angst, volledig onderwerpen aan mensen. De babyolifantjes die dit overleven, wacht een lijdensweg in de voetsporen van hun moeders; een leven gebaseerd op angst, ondervoeding en mishandeling, dat voortduurt tot aan hun dood.

Wat kan ik doen?

In het toerisme vormen babyolifantjes helaas nog steeds een grote trekpleister. Vooral in Aziatische landen zijn er nog veel plekken waar olifantenritjes en circusshows worden aangeboden. Op andere locaties worden babyolifantjes ingezet om op straat te bedelen. Dit straatbedelen is vaak een voorbereiding op een toekomst in circusachtige shows, waarin de jonge olifantjes vernederende trucs moeten uitvoeren om toeristen te vermaken. 

Gelukkig zijn er ook opvangcentra die olifanten uit de toeristenindustrie en de houtkaphandel hebben opgevangen en hen een zo vrij mogelijk leven bieden. Elephant Nature Park (ENP) in Chiang Mai, Thailand is hiervan het bekendste voorbeeld. Vrienden van de Olifant ondersteunt dit project al sinds 2002. Door het adopteren van een olifant dat in ENP verblijft, help je mee aan de verzorging van de opgevangen olifanten. 

Handhaving vanuit de overheid is noodzakelijk

Betere wetgeving en strengere handhaving vanuit de overheid zijn noodzakelijk om olifanten in Aziatische landen beter te beschermen, maar daaraan ontbreekt het. Volksvertegenwoordigers vinden andere onderwerpen vaak belangrijker dan dierenwelzijn. Hoewel er gaandeweg minder Aziatische olifanten worden uitgebuit, blijven eeuwenoude opvattingen diepgeworteld. 

Onwetendheid bij toeristen moet veranderen

Daarnaast zijn er nog steeds mensen die onwetend zijn over de harde realiteit achter entertainment met olifanten. Zodra zij de wreedheid achter selfies, ritjes en circustrucs beseffen, weigeren de meesten om nog deel te nemen aan dergelijk lijden. Helaas zijn er ook mensen die zich wél bewust zijn van het leed, maar desondanks toch kiezen voor een bezoek aan dit soort toeristische attracties. Zij stellen hun eigen belang voorop, bijvoorbeeld door graag een selfie met een olifant te willen maken of een ritje te willen maken. Door dit egoïstische gedrag dragen zij bij aan het in stand houden van het wrede bestaan van olifanten in het toerisme. Pas wanneer iedereen weigert deel te nemen aan deze vorm van vermaak, zullen de eigenaren geen andere keuze meer hebben dan te stoppen met het aanbieden van deze praktijken. Maar voordat het zover is, is er nog een lange weg te gaan.

Bekijk de projecten die zich inzetten tegen de toeristenindustrie.

Adoptieproject Thailand Adoptieproject Frankrijk