Terwijl olifanten al jarenlang worden bedreigd door stroperij en het inkrimpen van hun leefgebied ten gevolge van menselijke nederzettingen, landbouw en infrastructuur, worden ze inmiddels ook geconfronteerd met een andere, snelgroeiende dreiging: klimaatverandering. Veranderende weersomstandigheden verstoren hun natuurlijke leefomgeving en beïnvloeden hun toegang tot voedsel en water.
Klimaatverandering leidt tot langdurige droogte, hevige bosbranden, overstromingen en extreme temperaturen. Deze omstandigheden maken het moeilijker voor olifanten, en andere diersoorten, om te overleven. Klimaatverandering vormt een steeds grotere bedreiging voor de natuur. Een goed voorbeeld hiervan is zuidelijk Afrika. Dit gebied is van nature al heel droog, waardoor het voor dieren in het wild moeilijk is om te overleven. Door klimaatverandering worden periodes van droogte nog langer en heftiger. Maar het probleem beperkt zich niet tot droge gebieden. Klimaatverandering zorgt wereldwijd voor extremere weersomstandigheden. In sommige regio’s leidt dit tot langdurige droogte, terwijl andere gebieden juist te maken krijgen met intensere en frequentere neerslag. Deze hevige regenval veroorzaakt overstromingen, die op hun beurt aanzienlijke schade toebrengen aan de leefgebieden van tal van dier- en plantensoorten.
Ook de bosolifanten in de vochtige regenwouden van West- en Centraal-Afrika merken de gevolgen. Het wordt daar warmer en droger, en daardoor produceren de bomen minder fruit. Zo wordt een belangrijk onderdeel van het dieet van de bosolifanten schaarser. Het is duidelijk dat klimaatverandering veel dieren, planten en hele ecosystemen in de problemen brengt.
Olifanten spelen een belangrijke rol in het gezond houden van het bos. Ze worden wel de ‘tuiniers’ van de Afrikaanse wouden genoemd. Ze eten vooral planten die weinig koolstofdioxide (CO₂) bevatten, omdat die voedzamer zijn. Zo helpen ze mee om het bos open te houden, waardoor er meer licht en ruimte is voor andere planten. Ook verspreiden ze zaden via hun mest, wat helpt bij de groei van nieuwe bomen. Zo zorgen olifanten voor meer biodiversiteit en een gezonder bos.
Bossen zijn belangrijk in de strijd tegen klimaatverandering. Bomen halen broeikasgassen uit de lucht en slaan CO₂ op. Vooral de grote regenwouden in Latijns-Amerika, Zuidoost-Azië en Afrika helpen mee om het klimaat op aarde stabiel te houden.
Hoewel het aanplanten van nieuwe bossen vaak wordt gezien als een positieve maatregel, heeft dit vanuit het oogpunt van biodiversiteit slechts een beperkte waarde. Voor het behoud van grote dieren zoals olifanten, katachtigen, apen, en talloze kleinere soorten zoals insecten, vogels, amfibieën en reptielen, is het veel effectiever om bestaande oerbossen en regenwouden te beschermen.
Oerbossen zijn ecologisch veel complexer dan nieuw aangeplante bossen. Dat komt doordat de soorten in deze oorspronkelijke bossen zich samen hebben ontwikkeld tijdens een lange evolutionaire geschiedenis. Hun samenleven zorgt voor belangrijke ecosystemen, die op hun beurt bijdragen aan het reguleren van het klimaat, het zuiveren van water en het in stand houden van vruchtbare bodems.
Olifanten helpen dus niet alleen bij het beschermen van hun eigen leefgebied, maar ook bij het tegengaan van wereldwijde klimaatverandering. Deze slimme dieren zijn daarmee niet alleen belangrijk voor de natuur, maar ook voor ons allemaal.
In onze strijd tegen klimaatverandering kunnen we alle hulp gebruiken, olifanten zijn daarbij waardevolle bondgenoten. Zij fungeren als klimaatregelaars en beschermers van de natuur. Door olifanten te beschermen, beschermen we niet alleen hen, maar het hele ecosysteem waarvan ook wij afhankelijk zijn.